Veel bedrijven en mensen lijken nog steeds overvallen door de snelheid van de digitalisering en de verandering die dat in zakendoen en communicatie teweegbrengt. Bedrijven zijn onvoldoende in staat (geweest) hun processen of organisatie aan te passen. Terwijl de digitale ontwikkelingen menig waardeketen op zijn kop zet. CEO waarom ben jij nog niet wakker?
Welkom in de wereld van digital die je business model onder druk zet. Slapen of acteren? Wat doe jij?
Digitalisering beheerst ons leven.
Wie herkent het niet, de dag begint met de wekker op je mobiel om daarna door te scrollen naar WhatsApp,Facebook, Nu.nl, Instagram, Snapchat of LinkedIn en je e-mail niet te vergeten. Je bent je bed nauwelijks uit of de connectie met de wereld is al gemaakt. Digitalisering is dus geen verandering meer, het is ‘onomkeerbaar’. Het beheerst ons dagelijkse leven, dit zowel privé als zakelijk. Want het laatste wat we doen als we naar bed gaan is onze iPhone in de oplader stoppen.
Digital is ons dus niet vreemd, maar op ‘de zaak’ blijkbaar wel!
Het blijft mij fascineren dat bedrijven zo laat of slecht acteren op de digitalisering. Terwijl iedereen digitalisering al een plek in zijn of haar dagelijks leven heeft gegeven. De bedrijven die met digitaal succesvol zijn of juist ten gronde zijn gericht zijn er te over. Menig managementboek haalt wel een aantal voorbeelden aan.
Aangezien businessmodellen onder druk staan zie je bedrijven versneld proberen grip te krijgen en aan te haken. Ze stellen een externe aan of nemen een online marketeer of een digital manager aan die wel even de website of App gaat bedienen.
Maar dat is niet voldoende, dat bleek ook deze week weer in het heldere artikel Digitaal leider staat vaak alleen van Franka Rolvink Couzy in het Financieel Dagblad. Franka heeft het probleem helder verwoord, het aantrekken van alleen de digitale competenties is niet voldoende is om aangesloten te blijven. Te vaak zie je bedrijven maar ‘wat doen’ en lukraak investeren in een startup, gadgets, technologieën of een Directeur digital aanstellen zonder dat daar echt waarde uitvloeit.
Om succesvol te opereren in onze digitale wereld moet een bedrijf digitaal denken en doen in het DNA brengen. Dat is een ingrijpend transformatieproces, een forse verandering van de leiderschapsstijl en de aard van het bedrijf, haar producten of diensten en uiteraard de wijze waarop het bedrijf interacteert met zijn klanten en omgeving.
Het gaat om de combinatie van competenties, het organisatiemodel en het leiderschap in mijn ogen. Er is een verschil tussen ‘doing digital’ en ‘being digital’, zoals Cor Molenaar het mooi omschrijft op retailtrends. Nieuwe toetreders die aan ‘being digital’ doen zetten niet alleen digitale technieken in, maar koppelen daar een heel nieuw businessmodel aan. Dus verder kijken dan het inzetten van de techniek is nodig om te overleven. Kijk dat is de wereld waar we dagelijks inzitten, want wie wist er iets van Apps voor introductie van de iPhone in 2007? En kun jij nog zonder de Apps?
Organisatiemodel & leiderschap moet op de schop
Vroeger was het leven van een CEO overzichtelijk, de bestaande management- en organisatiemodellen werkten goed. Je kon strategische een jaar of 5 vooruit plannen en. Dat werkt anno 2017 niet meer, simpelweg omdat we niet weten wat de toekomst brengt. Wat we wel weten is dat de toekomst ingrijpend gaat veranderen en dus dat nietsdoen geen optie is!
In de kern zijn het merendeel van de huidige managementmodellen gebaseerd op het al oude Taylorisme of scientific management. De bedrijfskundige stroming waarbij denken en doen gescheiden werelden zijn. Dit was tot 2005 (bijna) een garantie voor een succesvolle onderneming. Maar de snelheid en impact van digitalisering doorbreekt deze scheiding.
In de huidige wereld kun je het denken en doen niet meer scheiden. Daarin zit het onderscheid tussen corporate en start-ups ook. Deze start-ups kenmerken zich door geen of beperkte scheiding tussen denken en doen in hun organisatiemodel. Dat maakt ze veel wendbaarder en daardoor meteen kunnen aanpassen op nieuwe ontwikkelingen of het op de markt brengen van vernieuwende producten of diensten.
De leiders van dit soort organisaties vertellen hun mensen niet wat ze moeten doen, maar wat ze willen bereiken of nog abstracter waar ze heen willen. Het hoe daar te komen laten deze leiders over aan de mensen zelf. Die gaan weer nadenken over wat ze (moeten) doen, geen scheiding dus. Verder kenmerken veel start-ups zich door te bouwen op vertrouwen in plaats van (organisatie)structuur. Vertrouwen aan mensen geven dat zij het doel wel bereiken en daar competent voor zijn. Dit betekent dat zij dingen doen waar ze zelf goed over nagedacht hebben.
Dit is eigenlijk volledig in lijn met de uitleg van Schumpeter over Creatieve destructie (creative destruction); een proces van voortdurende innovatie, waarbij succesvolle toepassingen van nieuwe technieken de oude vernietigen. Schumpeter stelde dat innovatie en technologische verandering van ondernemers of “wilde geesten” komt, precies wat in de start-ups of distributieve partijen zichtbaar is en bij veel traditionele bedrijven ontbreekt.
Leiderschap in dit digitale tijdperk vraagt om een koers houden naar de ongewisse toekomst, een stijl waarin parallel de winkel verbouwen en de winkel van de toekomst ontworpen wordt. Vanuit een samenhang en technologische mogelijkheden. “Dit is het tijdperk van digitaal Darwinisme: aanpassen of uitsterven. En grote bedrijven onderschatten massaal de impact en het tempo van deze derde industriële revolutie. Blokker ook. Een nieuwe tv-commercial en een nieuwe website? Kom op nou. Alsof dat volstaat in de digitale revolutie.” Aldus Igor Beukers recent in het Parool over het: Tijdperk van digitaalssen of uitsterven.
Keuzes dus voor de top van bedrijven en CEO’s waarin verschillende transformaties die tijd en geld kosten centraal staan, maar juist ook een andere stijl van leidinggeven. Dat is geen gemakkelijke opgave. Deze opgave kan en mag je als leider nu niet laten passeren. Je moet je bedrijf en de medewerkers continu uitdagen uit hun comfort zone te komen en waar nodig bijsturen, maar je moet niet gaan instrueren. Leiderschap tonen, zeker in dit digitale tijdperk is de essentie in mijn ogen.
Erken de uitdaging, dat is begin!
Met goed leiderschap kun je deze uitdaging aan. Dit begint eenvoudig gezegd bij de erkenning van jou als leider dat het een uitdaging is.
Gaan aan de slag en werk naar een strategie die past bij je bedrijf en business model en waarmee de eerste concrete stappen gezet worden. Stappen die mensen en de organisatie weer laten aansluiten bij de (digitale) werkelijkheid. Deze bereidheid tot erkenning, ook al weet je de oplossing nog niet, is de kern. Erkenning als startpunt die mensen om je heen gaan je dan helpen en dan komt de organisatie er wel, vroeg of net op tijd. Ontbreekt die bereidheid, dan ben je te laat en mis je de boot.
Als CEO of leider moet je dus nu sterk in je schoenen staan. Het gaat om het veranderen van gedrag, ook dat van jezelf. Het is een dunne scheidslijn tussen iets anders willen en zorgen dat dat ook gebeurd.
Zeker wanneer de rest van je bedrijf is opgezet rondom een business model waarin de scheiding van denken en doen centraal staat. Want dat doorbreek je niet zo maar en daar confronteren het organisatie model, de aansturing, de mensen je dagelijks mee. Terugvallen op het vertrouwde gedrag is nu eenmaal vaak de makkelijkste oplossing.
Digitalisering is techniek, marketing, communicatie en nog veel meer waar anno 2017 niemand meer zonder wil of kan. Digitalisering heeft een forse impact op alle processen, diensten en producten die organisaties aanbieden. Het is dus niet alleen je bestaande producten en processen optimaliseren en digitaliseren, maar daarnaast ook investeren in nieuwe technieken, producten en diensten passend bij nieuwe businessmodellen. Als je elke dag beter wilt worden en openstaat om te leren als organisatie, komt vanzelf het resultaat. De beweging in het bedrijf wordt tastbaar en daar zit de echte winst!
Mijn motto is: CEO’s wordt wakker, digitaal is al opgestaan!
Ga opstaan, erken de uitdaging, ga deze vier te lijf en leidt je troepen.